Bitcoin - Transaction block chains - YouTube

Bitcoinin işləmə

prinsipini başa düşmək üçün

ən vacib və səciyyəvi hissə blok zənciri əməliyyatıdır.

Keçən videodan xatırlayırsınızsa,

Alice adlı istifadəçinin nümunəsində

o, sistemdə bir neçə Bitcoin-i Bob adlı

istifadəçiyə göndərmək istəyirdi.

Və Alice bu əməliyyatı başlatmaq üçün etməli olduğu şey

əməliyyat haqqında məlumat

ehtiva edən və Alice-in imza açarı ilə

imzalanmış bir növ qeydlər etmək idi.

Bu əməliyyatda həmçinin Alice-in və Bob-un ictimai imza açarı

da var idi.

Və bu əməliyyat haqqında məlumat, qeyd etdiyimiz kimi,

bütün Bitcoin ekosisteminə yayılmışdı.

Bitcoin-dakı bütün P2P şəbəkə düyünlərinə.

Və Bitcoin ekosistemindəki bütün düyünlər orada

yerləşəcək.

Onlar bu əməliyyat haqqında məlumat

əldə etməyə başlayacaqlar.

Amma eyni zamanda onlar eyni vaxtda

çoxlu başqa informasiyalar

da almağa başlayırlar.

Və onların etdiyi şey,

bu əməliyyatları Bitcoin sistemində olan

digər əməliyyatların siyahısına

əlavə etməkdir.

Və beləliklə, hər bir düyün sistemə

daxil olan əvvəlcədən birləşməmiş əməliyyatları qəbul

etməyə başlayır.

Bunun nəticəsində müəyyən vaxt pəncərəsində

bütün əməliyyatlar yerinə yetirilmiş olacaq.

Və bütün Bitcoin əməliyyatları bir növ ortalıqda

gəzəcəklər.

Bitcoin mədənləri adlanan bu düyünlər

müxtəlif əməliyyatların məlumatlarını

qəbul edib bu əməliyyatları

birləşdirmək üçün işə

başlayacaqlar.

Bunu edəndə birinci məqsəd bu əməliyyatları

əməliyyat bloku adlanan yerdə toplamaqdır.

Əgər bizim analoq dəftərimizi xatırlayırsınızsa,

bir Bitcoin əməliyyatı mahiyyətcə

dəftərdə təklif olunan bir qeydə uyğun gəlir.

Bu həcmdə bir əməliyyat bloku

çoxsaylı əməliyyatlar etdiyiniz

dəftərdəki bir qeydə

uyğun gəlir.

Bitcoin mədənlərinin məqsədi

dəftərdəki bu qeydləri götürüb

qlobal və ətraflı qeyd kitabına

əlavə etməkdir.

Bu cür işlə məşğul olmaq üçün bu düyünlərin

birinci etdikləri şey bütün yayılmış əməliyyatları

götürməkdir.

Deyək ki, bu dörd əməlliyyat

yayılıb.

Onlar baş vermiş bu əməliyyatları ağaca oxşayan

strukturda qruplaşdıracaqlar.

Onlar bu iki əməliyyatı götürüb

detallara Haş funksiyası

tətbiq edəcəklər.

Biz iki əməliyyat üçün də eyni olan uçan

nəticələr əldə edəcəyik, sonra onlar

bu iki nəticəni götürüb vahid bir

nəticə almaq üçün onları qarışdıracaqlar.

Və bu nəticə əvvəlcədən birləşdirilməmiş və

fərdi düyünlər tərəfindən qəbul edilən bütün

əməliyyatları effektiv şəkildə kodlaşdırır.

Sonra bu nəticə şəbəkə tərəfindən

əvvəlcədən qəbul edilmiş əməliyyat

blokunun qarışığı ilə birləşdiriləcək.

Onda siz təsəvvür edə bilərsiniz ki,

şəbəkədə əvvəlcədən qəbul edilmiş bir sıra

əməliyyatlar bloku var.

Əslində qeyd etdiyim hər əməliyyat bloku

indi sadəcə əvvəlki əməliyyat kilidini

özündə birləşdirir.

Beləliklə bu əməliyyat bloku ondan əvvəl

istifadə edilmişi, bu əməliyyat bloku isə yalnız onun

üçün istifadə olunmuş kilidi

özündə birləşdirəcək.

Bu əməliyyatlar Bitcoin dövrü

başlayana qədər davam edəcək.

Bitcoin sistemi üçün zamanın başlanğıcı buradır,

sadəcə bu anda Bitcoin

sıfıra bərabər olur.

Və onlar bu son bloku

götürüb, ondan əvvəlki

ən axırıncı blokla birləşdirəcəklər.

Təsəvvür edə biləcəyiniz kimi indi sizin fərdi blokunuz

yoxdur, çünki hər fərdi blok özündən əvvəlki blokla

birləşir.

Bir artıq təcrid olunmuş əməliyyat bloklarından

deyil, bütün Bitcoin sisteminin lap əvvəlindən başlayan

blok zəncirlərindən bəhs

edirik.

Bütün birləşmələri etdikdə,

günün sonunda, bəzi

kriptoqrafik yoxlanışlar edərək, bir sıra

ardicıl rəqəmlər əldə edəcəksiniz.

Bu rəqəmlər ardıcıllığı bütün

bu blokları bir araya gətirməklə əldə olunacaq.

Ardıcıl rəqəmləri əldə etdikdən

sonra edəcəyəmiz şey,

rəqəmlər ardıcıllığını götürüb, bu ardıcıllığı iş protokolunun

sübutuna çevirməkdir.

Protokolların sübutuna ayrı video etmişəm,

bunların necə işlədiyini daha yaxşı

başa düşmək üçün o videoya baxmağınızı tövsiyyə edirəm.

Amma bunun qısası budur ki, Bitcoin düyün mədənləri

bu Bitcoini götürəcək

və çox xüsusi riyazi

xüsusiyyətə sahib sübut

və ya işin sübutu

adlandırdığımız müxtəlif

ardıcıllıqlı ədədlər alınacaq.

Bunun səbəbi odur ki,

təklif olunan və

verilmiş nömrələri götürüb

birləşdirsəniz və onları

kriptoqrafik hash funksiyasına daxil etsəniz,

nəticədə böyük bir sıfır prefiksi olmalıdır.

Və bunun hamısı sıfır olmalı deyil,

amma başlanğıcın böyük bir hissəsi - prefiks

hamısı sıfır olmalıdır.

Bir an üçün verilmiş kriptoqrafik

hash funksiyaları, və onların

nəticələri haqqında düşünsəniz, görərsiniz ki, onlar kifayət qədər

təsadüfi görünməyə meyllidir, və hər hansı bir

nümunədə sübut görmə ehtimalı azdır.

Təklif olunan sübut

başlanğıcda sizə uzun cərgəli sıfırlar verir.

Bitcoin mədənlərinin təqribən etməli olduğu şey,

bu sübut rəqəmlərinin uğur əldə edənə

qədər mümkün olan bütün hallarını yoxlamaq və

bu cür qeyri-sabit və ya

qəribə statistik nəticə tapmaqdır.

Sübut rəqəmlərini tapmaqdakı əsl çətinlik

sizin də deyə biləcəyiniz kimi, neçə ədəd sıfırın tələb

olunmasından asılıdır.

Daha çox sıfır məsələnin həllinin

daha uzun vaxt aparmağı deməkdir.

Verilmiş tapşırıqdan asılı olaraq sübutun

baş verməyi vaxt aparır.

Az sıfır isə az vaxt

deməkdir.

Bitcoin protokolunda olan bitlərin dəqiq sayı

vaxt keçdikcə dəyişir.

Dərəcələrə ayrılır.

Və bu, orta hesabla bütün sistemə

sərf olunan müddətin təxminən

10 dəqiqə olması üçün hazırlanmışdır.

Beləliklə, ən azı bir düyünün əsaslı sübut olunması üçün

təxminən 10 dəqiqə vaxt ayırmaq istəyirsiniz, lakin bir çox

qovşağın eyni vaxtda bu sübut üzərində işlədiyini unutmayın.

Yaxşı, indi fərz edək ki, bu işin sübutu

nəhayət ki, tapıldı.

Bitcoin mədənləri bu nəticələri bütün P2P

şəbəkələrinə yayacaq.

O, bu sübutu və bütün çağırışları götürüb

hər yerdə elan edəcək.

Və onlar indi görəcək ki, burada

bir sübut var, kimsə onu tapıb.

Gəlin etdiyimiz şeyləri bir kənara

qoyaq və indi yeni sübut üzərində

işləməyə başlayaq.

Yadınızda saxlayın ki, bu yeni çağırışın sübutu

əvvəlki əməliyyat bloklarını özündə birləşdirir.

Onlar indi yenilənmiş

bir əməliyyat bloku zənciri ilə işləməyə

başlayırlar.

Və indi onlar, hər hansı bir birləşməmiş yeni əməliyyatı

bu yeni əməliyyat bloklanmasına daxil edəcəklər.

İndi burada bir neçə məqama toxunmaq istərdim.

Hər şeydən əvvəl, bu əməliyyat bloklarını qurmağın, onları

əməliyyat bloku zəncirinə birləşdirməyin

bir hissəsi kimi, Bitcoin mədənçilərinə

kiçik bir istisna olaraq

bu əməliyyat blokuna özləri üçün xüsusi bir düyün

daxil edilməsinə icazə verilir.

Bu düyünü almaq onlar üçün mükafat olacaq,

mükafatı yaşıl rənglə göstərim,

onlan ilk bloku,

ilk əməliyyatı, ilk əməliyyat qeydini götürə bilər

və bu əməliyyat qeydinə

qoya bilər və bununla

özlərinə mükafat təyin edə bilərlər.

Bu mükafatın miqdarı vaxt keçdikcə dəyişəcək.

Amma bunu qeyd etmək istərdim ki,

bu əməliyyat, adətən kripto pul və ya generasiya əməliyyatı

adlanır.

Bitcoin sisteminə yeni pul bu cür daxil olur.

Ona görə də kimsə sübut tapmağı bacardıqda

bu sübutu ortaya çıxartmaq üçün lazım olan səyi göstərdiyi üçün

ona xüsusi bir mükafat veriləcək ki,

o da bu mükafatdan istifadə edərək

öz əməliyyatını yerinə yetirəcək

və bunun nəticəsində

Bitcoin üçün mövcud bloka yeni əməliyyat bloku zənciri

əlavə edəcək.

Və məncə, bu məntiqlidir.

Hər şeydən əvvəl bu qeydlər sübut əldə etmək üçün

çoxlu hesablama gücündən istifadə edirlər və əgər onlar

hesablama gücündən istifadə edirlərsə,

bu o deməkdir ki, kimsə işıq

və s. şeylərə pul xərcləyir.

Bu kripto pul mükafatına əlavə

olaraq qeyd etmək istərdim ki, Bitcoin mədəni kimi fəaliyyət

göstərən düyünlər uğurlu olanlardır.

Həmçinin əməliyyat yazılarında

qeyd olunan əməliyyat haqları da yığılmalıdır.

Yadınızdadırsa, Bitcoin-də əməliyyat edən şəxs

işin sübutunu etdiyi düyün üçün müəyyən miqdarda

pul yığa və ya kənara qoya bilər,

bu pullar

Bitcoin və ya xırda Bitcoin ola bilər,

və uğurlu olan hər düyün bu əməliyyatı

bütün əməliyyat blokları zəncirinə

əlavə edə bilər.

Beləliklə bu düyün uğurlu olduğu üçün

mükafat alır, digəri isə əməliyyat haqqı.

Bu getdikcə daha da böyüyür çünki

bu düyün ancaq bir əməliyyatdan

haqq götürmür.

İndiki blokda mövcud olan bütün əməliyyatlar üçün

haqq əldə olunur.

Müxtəlif əməliyyatlar üçün

ümumi məbləğ alınır.

İkinci qeyd etmək istədiyim

isə budur ki, iki düyün bir-birindən asılı olmayaraq

bu işin sübutunu etsinlər.

Və deyək ki, hər ikisi mövcud bloka

daxil olmağı bacarıb.

Bu halda qəribə zəncir ayrıcı yaranır.

Bu baş verərsə, Bitcoin şəbəkəsindəki cütlər

ən uzun zəncirdə qalaraq digər əlaqəni

pozacaqlar.

Ən uzun deyəndə, daxilində daha çox

əməliyyat gedən bloku nəzərdə tutmuram

Əməliyyat bloklarının hər birində

iş protokolunun sübutu ilə əlaqəli ən yüksək

ümumi çətinliyə sahib olanı nəzərdə tuturam.

Biz sadəcə olaraq bu zənciri qurmaqda işin sübutu üçün

lazım olan səylərin ümumi həcminə

baxacağıq.

Hansı zəncirin üstündə daha çox iş gedibsə,

o müqəddəs olan zəncirdir,

hamının qəbul edəcəyi zəncirdir.

Şəbəkənin gecikməsi ilə əlaqədar

bəzi uyğunsuzluqlar yarana bilər.

Amma ideya budur ki, bir neçə dövrdən sonra ikiləşmə olsa da,

düyünlərdən çoxu ədalətli olduğu müddətcə,

bunu öz aralarında həll edəcək

və həqiqətən protokolun tətbiqinə sadiq qalacaqlar.

Bitcoin mədənçiləri bitcoin istehsal edirsə

maraqlı sual ortaya çıxır,

Bitcoinə olan təklif necə nəzarət

və idarə olunur?

Və mən bu haqda bundan sonrakı videoda danışacağam.